ବାୟୁସେନାରୁ ବିଦାୟ ନେବ MiG 21, ଏବେ ଏହି ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନର କ’ଣ ହେବ?

ନନ୍ଦିଘୋଷ ବ୍ୟୁରୋ :  ଅବସର ନେବ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନାର ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନ MiG-21 । ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା ଶୁକ୍ରବାର ଦିନ ଏହାର ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ MiG-21 ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନକୁ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ଅବସର ଦେବ । ଏହା ଭାରତର ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ “ସର୍ବାଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ” ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନ ଭାବରେ ପ୍ରାୟ ଛଅ ଦଶନ୍ଧିର ସେବାର ଅନ୍ତ ଘଟାଇବ। ଚଣ୍ଡିଗଡ଼ର ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା ଘାଟିରେ ଏକ ଉତ୍ସବୀୟ ଫ୍ଲାଏପାଷ୍ଟ ଏବଂ ଡିକମିସନ ସମାରୋହ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ, ଯେଉଁଥିରେ ବରିଷ୍ଠ ସାମରିକ ଅଧିକାରୀ ଏବଂ ପିଢ଼ି ପରେ ପିଢ଼ି ଏହି ବିମାନକୁ ଉଡ଼ାଇଥିବା ଅଭିଜ୍ଞ ପାଇଲଟମାନେ ଯୋଗଦେବେ।

୧୯୬୩ ମସିହାରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିବା MiG-21 ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସୁପରସୋନିକ୍ ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନ ଥିଲା, ଯାହା ଏହାର ପ୍ରଥମ ସ୍କ୍ୱାର୍ଡନ୍ – ଚଣ୍ଡିଗଡ଼-ଭିତ୍ତିକ ୨୮ ସ୍କ୍ୱାର୍ଡନ୍ – “ପ୍ରଥମ ସୁପରସୋନିକ୍ସ” ଡାକନାମ ହାସଲ କରିଥିଲା। ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି, ଭାରତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ୭୦୦ ରୁ ଅଧିକ MiG-21 ବିମାନ ସାମିଲ କରିଛି, ଯାହା ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ଏରୋନଟିକ୍ସ ଲିମିଟେଡ୍ ଦ୍ୱାରା ଘରୋଇ ଭାବରେ ନିର୍ମିତ। ମଣିଷ ପରି, ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ବିମାନଗୁଡ଼ିକୁ ବାୟୁସେନାରେ ସାମିଲ କରାଯାଏ ଏବଂ ସେବା ପରେ ଏହାକୁ ଡିକମିଶନ କରାଯାଏ। ଏଥର, MiG-21 ର ପାଳି। ବାୟୁସେନାରୁ ଅବସର ଦିଆଯିବ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଅବସର ପରେ MiG-21 ର କ’ଣ ହେବ…

ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ପାଇଁ ପ୍ରୋଟୋକଲ

ବାୟୁସେନାର ଜନସମ୍ପର୍କ ଅଧିକାରୀ ୱିଙ୍ଗ କମାଣ୍ଡର ଜୟଦୀପ ସିଂହ MiG-21 ର ଅବସର ଯୋଜନା ଏବଂ ଏହାର ସଫଳତା ବିଷୟରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, MiG-21 ୨୦୧୯ରେ ବାଲାକୋଟ ଆକ୍ରମଣରେ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ଗ୍ରୁପ୍ କ୍ୟାପଟେନ୍ ଅଭିନନ୍ଦନଏକ F-16 ଲଢ଼ୁଆ ବିମାନକୁ ଗୁଳି କରି ଖସାଇ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ତା’ପରେ ଏହାକୁ ୨୦୨୫ ରେ ଅପରେସନ୍ ସିନ୍ଦୁରରେ ଅପରେସନ୍ ପାଇଁ ନିୟୋଜିତ କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ MiG-21 ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନାରୁ ଅବସର ନେଉଛି। ସେ ଆହୁରି କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନାରୁ ଅବସର ନେବା ପରେ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ସମ୍ପର୍କରେ କିଛି ପ୍ରୋଟୋକଲ ଅଛି ଏବଂ ଅବଶିଷ୍ଟ ବିମାନଗୁଡ଼ିକୁ ସେହି ଅନୁସାରେ ରଖାଯାଏ।

ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନଗୁଡ଼ିକୁ କାହିଁକି ଦିଆଯାଏ ବିଦାୟ ?

ମଣିଷ ଜୀବନ ପରି, ବିମାନ ଏୟାରଫ୍ରେମର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଜୀବନକାଳ ଥାଏ, ଯାହା ପରେ ସେଗୁଡ଼ିକ ଖରାପ ହେବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି ଏବଂ ବ୍ୟବହାର ଅଯୋଗ୍ୟ ହୋଇଯାଆନ୍ତି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ସେମାନଙ୍କର ସେବା ଜୀବନ ମଧ୍ୟରେ, ନୂତନ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବିକଶିତ ହୁଏ, ଯାହା ଶେଷରେ ବିଦ୍ୟମାନ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାକୁ ପୁରୁଣା କରିଦିଏ। ତେଣୁ, ପୁରୁଣା ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନଗୁଡ଼ିକ ଯେତେବେଳେ ବୈଷୟିକ ଭାବରେ ପୁରୁଣା ହୋଇଯାଏ ସେତେବେଳେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରାୟତଃ ଅବସର ଦିଆଯାଇଥାଏ। କେତେକ ସମୟରେ, ଯେତେବେଳେ ସ୍ପେୟାର ପାର୍ଟସ୍ ଅଭାବରୁ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ଅବସର ଦିଆଯାଇଥାଏ ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଉଡ଼ାଣ ଯୋଗ୍ୟ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରିବା ଅତ୍ୟଧିକ ମହଙ୍ଗା ହୋଇଯାଏ। ତେଣୁ, ଅସମ୍ଭବ ପରିଚାଳନା ଖର୍ଚ୍ଚ ଯୋଗୁଁ କେତେକ ସମୟରେ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନଗୁଡ଼ିକୁ ଅବସର ଦିଆଯାଇଥାଏ।

ସ୍ପେୟାର ପାର୍ଟସ୍‌ଗୁଡ଼ିକୁ କଢ଼ାଯିବ

ଅବସର ପରେ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନର ସବୁଠାରୁ ସାଧାରଣ ଭାଗ୍ୟ ହେଉଛି ସ୍ପେୟାର ପାର୍ଟସ ପାଇଁ ଏହାକୁ ଭାଙ୍ଗି ଦିଆଯିବା। ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ମହଙ୍ଗା ଏଭିଓନିକ୍ସକୁ ବାହାର କରିଦିଆଯାଏ।ଏଥିରେ ରାଡାର, ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ଯୁଦ୍ଧ ସୁଟ୍, କକପିଟ୍ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଇତ୍ୟାଦି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏହି ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକ ଏବେ ବି ସେବାରେ ଥିବା ସହଯୋଗୀ ବିମାନରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ। ପ୍ରାୟତଃ, ଏହି ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ଭଲ ପୁନଃବିକ୍ରୟ ମୂଲ୍ୟ ଥାଏ। ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖାଯାଏ।

MIG-21କୁ ସଂଗ୍ରହାଳୟରେ ରଖାଯାଇପାରିବ

କିଛି ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ସୌଭାଗ୍ୟବଶତଃ ବିଭିନ୍ନ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାର୍ବଜନୀନ ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ୟୁନିଟ୍ ଭାବରେ ସଂରକ୍ଷିତ ରହିଛି। ଏହି ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ୟୁନିଟ୍ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀରେ ଯୋଗଦେବା ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଆସୁଛି। ଏହି ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ୟୁନିଟ୍‌ଗୁଡ଼ିକ ବିମାନର ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଇତିହାସକୁ ମଧ୍ୟ ସଂରକ୍ଷଣ କରନ୍ତି। ଭାରତରେ, ଆମେ ବିମାନବନ୍ଦର, SSB କେନ୍ଦ୍ର, ସାମରିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ସାର୍ବଜନୀନ ସ୍ଥାନରେ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନାର ବିଭିନ୍ନ ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ଦେଖିପାରୁଛୁ।