ଜାତି ଜନଗଣନା ଦ୍ବାରା କ’ଣ ସବୁ ବଦଳିବ? ମହିଳା ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ସଂସଦର ଆସନ ସଂଖ୍ୟା ଉପରେ କ’ଣ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିବ?

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତରେ ୨୦୧୭ରେ ଜାତି ଜନଗଣନା କରାଯିବ । ଏହି ଜନଗଣନା ପରେ ଦେଶରେ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିବ । ଏହାଦ୍ବାରା ଅନେକ କିଛି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିବ । ଏହା ସାମାଜିକ-ଆର୍ଥିକ ନୀତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବା ସହ ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ, ମହିଳା ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ସଂସଦର ସିଟ୍ ସଂଖ୍ୟାର ପୁନର୍ଗଠନ ମଧ୍ୟ କରିବ । ଜନଗଣନା ୨୦୨୭ ଓ ଜାତି ଜନଗଣନା ଭାରତର ରାଜନୀତିକ ଓ ସାମାଜିକ ସଂରଚନାରେ ଏକ ଐତିହାସିକ ମୋଡ଼ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇପାରେ । ଏହାଦ୍ବାରା ମହିଳା ସଶକ୍ତିକରଣ, କ୍ଷେତୀୟ ସନ୍ତୁଳନ, ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ଲୋକତାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ବର ନୂଆ ଅଧ୍ୟାୟ ଆରମ୍ଭ ହେବ । ଜନଗଣନା କେବଳ ଅଙ୍କର ପ୍ରକ୍ରିୟା ନୁହେଁ, ବରଂ ଆଗାମୀ ଦଶକର ରାଜନୀତି ଓ ନୀତିର ଆଧାର ଶିଳା ଅଟେ ।

ଭାରତରେ ଜନଗଣନା ୨୦୨୭ ଓ ତା ସହିତ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଜାତି ଆଧାରିତ ଜନଗଣନା ସାମାଜିକ-ଆର୍ଥିକ ନୀତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବା ସହ ରାଜନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ବଡ଼ ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିପାରେ । ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ସୀମାନିର୍ଦ୍ଧାରଣ, ମହିଳା ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ସଂସଦରେ ସିଟ୍ ସଂଖ୍ୟାର ପୁନର୍ଗଠନ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ । ୨୦୦୧ରେ ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଉପରେ ରୋକ ଲାଗିଥିଲା, ଯାହାକି ୨୦୨୬ ପରେ ହଟିବ । ୨୦୨୭ ଜନଗଣନା ଆଧାରରେ ନୂଆ ସୀମା ସ୍ଥିର କରାଯିବ । ଏହାଦ୍ବାରା ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା କ୍ଷେତ୍ରର ସଂଖ୍ୟା, କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ଓ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ବରେ ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିପାରେ । ଦ୍ରୁତ ଭାବେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ୁଥିବା ରାଜ୍ୟ ଯେପରିକି ଉତ୍ତରପ୍ରେଦଶ, ବିହାର, ରାଜସ୍ଥାନ ଆଦି ରାଜ୍ୟକୁ ଅଧିକ ଲୋକସଭା ଆସନ ମିଳିପାରେ ।

୨୦୨୩ରେ ପାରିତ ନାରୀ ଶକ୍ତି ବନ୍ଦନ ଅଧିନିୟମ (ମହିଳା ସଂରକ୍ଷଣ ଆଇନ) ଅନୁସାରେ, ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭାରେ ୩୩ ପ୍ରତିଶତ ସିଟ୍ ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ରହିବ । ଏହି ସଂରକ୍ଷଣ ଜନଗଣନା ଓ ସୀମାନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ପରେ ଲାଗୁ କରାଯିବ । ଅର୍ଥାତ ୨୦୨୭ର ଜନଗଣନା ପରେ ୨୦୨୮ରେ ସୀମାନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଯିବ । ତା’ପରେ ମହିଳା ସଂରକ୍ଷଣ ଲାଗୁ କରାଯିବ । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ୨୦୨୯ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ଲାଗୁ ହୋଇପାରେ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଲୋକସଭାର ସିଟ୍ ସଂଖ୍ୟା ୫୪୩ ରହିଥିବା ବେଳେ ତାହା ୧୯୭୧ର ଜନଗଣନା ଆଧାରରେ ସ୍ଥିରୀକୃତ ହୋଇଛି । ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ଦ୍ରୁତ ବୃଦ୍ଧି ପରେ ବି ସିଟ୍ ସଂଖ୍ୟା ସ୍ଥିର ରହିଛି । ଏହାଦ୍ବାରା ପ୍ରତି ସାଂସଦ ଜନସଂଖ୍ୟା ଅନୁପାତ ଅସମାନ ହୋଇଯାଇଛି । ୨୦୨୭ ପରେ ସୀମାନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଆଧାରରେ ଏହି ସିଟ୍ ସଂଖ୍ୟା ୬୫୦ରୁ ଅଧିକ ହୋଇପାରେ । ବଡ଼ ରାଜ୍ୟକୁ ଅଧିକ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ବ ଓ ଛୋଟ ରାଜ୍ୟକୁ ସନ୍ତୁଳନ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇପାରେ ।