‘ଦଲାଇଲାମା ନୁହେଁ, ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦଲାଇଲାମାଙ୍କୁ ବେଜିଂ ସ୍ବୀକୃତି ଦେବ’ : ଚୀନ

ନନ୍ଦିଘୋଷ ବ୍ୟୁରୋ:  ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦଲାଇଲାମା କିଏ ହେବେ ତାହାକୁ ନେଇ ଚର୍ଚ୍ଚା ଥମୁ ନଥିବାବେଳେ ଦିନକୁ ଦିନ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ପ୍ରମୁଖ ଆଲୋଚନାର କାରଣ ହୋଇଛି । ରବିବାର ଦଲାଇଲାମାଙ୍କ ୯୦ତମ ଜୟନ୍ତୀ ପାଳିତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ସେ କାହାକୁ ନିଜର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ବାଛିବେ ତାହାର ସସପେନ୍ସ ଦୂର ହେଉନାହିଁ । ସେପଟେ ଦଲାଇଲାମା କହିଛନ୍ତି ସେ ଆହୁରି ୪୦ ବର୍ଷ ବଞ୍ଚିବେ । ଧର୍ମଶାଳାରେ ଆୟୋଜିତ ଜୟନ୍ତୀ ଉତ୍ସବରେ ସେ ଏହା କହିଛନ୍ତି । ଶହ ଶହ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଆସିଥିବା ବୌଦ୍ଧ ପରମ୍ପରା ଅନୁସାରେ ହିଁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ବଛାଯିବେ ବୋଲି ଦଲାଇଲାମା କହିଛନ୍ତି ।

ତିବ୍ଦତୀୟ ଧର୍ମଗୁରୁ ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀଙ୍କୁ ନେଇ ଚୀନ୍ ଏବଂ ତିବ୍ଦତୀୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ବିବାଦ ରହିଛି। ଗୋଟିଏ ପଟେ ଧାର୍ମିକ ପରମ୍ପରା ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଣ୍ଣୟର ପ୍ରସଙ୍ଗ ରହିଛି, ଏବଂ ଅନ୍ୟପଟେ ଚୀନ୍‌ର ରାଜନୈତିକ ହସ୍ତକ୍ଷେପର ପ୍ରୟାସ ରହିଛି। ଏବେ, ଏହି ବିତର୍କ ମଧ୍ୟରେ, ଭାରତରେ ଚୀନ୍‌ର ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଶୁ ଫେଇହୋଙ୍ଗ୍ ପୁଣି ଥରେ ବେଜିଂର ପୁରୁଣା ଦୃଷ୍ଟିକୋଣକୁ ଦୋହରାଇଛନ୍ତି। ସେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନୁହେଁ, ବରଂ ଶତାବ୍ଦୀ ପୁରୁଣା ତିବ୍ଦତୀୟ ବୌଦ୍ଧ ପରମ୍ପରାର ଏକ ଅଂଶ, ଯାହା ଗତ ୭୦୦ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲି ଆସୁଛି ।

ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦଲାଇଲାମା କିଏ ହେବେ ତାହାକୁ ନେଇ ଚର୍ଚ୍ଚା ଥମୁନଥିବାବେଳେ ଏହି ବିବୃତ୍ତି ତିବ୍ଦତ ଏବଂ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ବୌଦ୍ଧ ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍‌କୁ ଦ୍ବନ୍ଦରେ ପକାଇଛି । ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଦଲାଇ ଲାମା ଏହି ପରମ୍ପରାର ଏକ ସଂଯୋଗ, ଏହା ତାଙ୍କ ସହିତ ଆରମ୍ଭ କିମ୍ବା ଶେଷ ହୁଏ ନାହିଁ। ପୁନର୍ଜନ୍ମ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜାରି ରଖିବା କି ନାହିଁ ତାହାର ନିଷ୍ପତ୍ତି କୌଣସି ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ହାତରେ ନାହିଁ। ସେ ଏହା ମଧ୍ୟ ଦାବି କରିଥିଲେ ଯେ ଜୀଉଜିଆଙ୍ଗ (ତିବ୍ଦତ), ସିଚୁଆନ, ୟୁନାନ, ଗାନସୁ ଏବଂ କିଙ୍ଗହାଇର ତିବ୍ଦତୀୟ ଜନବସତି ଅଞ୍ଚଳରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ୧୦୦୦ ରୁ ଅଧିକ ଜୀବିତ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ପ୍ରଣାଳୀ ସକ୍ରିୟ ଅଛି।

‘ଦଲାଇଲାମା ନୁହେଁ, ଚୀନ୍ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ସ୍ଥିର କରିବ’

ଶୁ ଫେହୋଙ୍ଗଙ୍କ ବକ୍ତବ୍ୟରୁ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ  ଚୀନ ତିବ୍ଦତୀୟ ଧର୍ମଗୁରୁଙ୍କ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ନିଯୁକ୍ତିରେ ଏକ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି। ପ୍ରକୃତରେ ଦଲାଇ ଲାମା ପୂର୍ବରୁ ସାର୍ବଜନୀନ ଭାବରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ତାଙ୍କ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ କେଉଁଠି ଏବଂ କିପରି ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିବେ ତାହା ସେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବେ। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଧାର୍ମିକ ହେବ, ରାଜନୈତିକ ନୁହେଁ। ସେ ଅନେକ ଥର ସୂଚାଇ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦଲାଇ ଲାମା ଭାରତରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିପାରନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ବେଜିଂ ଏହି ଧାର୍ମିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ରାଜନୈତିକ ଢାଞ୍ଚାରେ ଦେଖୁଛି, ଏବଂ ଏହାର ସଦ୍ୟତମ ବିବୃତ୍ତି ଦୋହରାଇଛି ଯେ ତିବ୍ଦତ ଏବେ ବି କେବଳ ଏକ ‘ଆଞ୍ଚଳିକ ସମସ୍ୟା’ ନୁହେଁ ବରଂ ଧର୍ମ ଏବଂ ସଂସ୍କୃତିର ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ।

ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଧାର୍ମିକ ବିଷୟ ନୁହେଁ

ପ୍ରକୃତରେ, ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ ପୁନର୍ଜନ୍ମ  କେବଳ ଏକ ଧାର୍ମିକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ନୁହେଁ। ଏହା ଭାରତ-ଚୀନ ସମ୍ପର୍କର ଏକ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ସମସ୍ୟା । ଭାରତରେ ଦଲାଇ ଲାମାଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ଏବଂ ନିର୍ବାସିତ ତିବ୍ଦତୀୟ ସରକାରଙ୍କୁ ଆଶ୍ରୟ ଦେବା ଯୋଗୁଁ ବେଜିଂ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଅସ୍ୱସ୍ତିକର ହୋଇପଡ଼ିଛି। ଏବେ ଯେତେବେଳେ ଚୀନ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ନିଜେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ବସି ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ବୟାନ ଦେଇଛନ୍ତି, ଏହା ଏକ ସଙ୍କେତ ଯେ ବେଜିଂ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ କୂଟନୈତିକ ଚାପ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି। ଚୀନର ରଣନୀତି ସ୍ପଷ୍ଟ, ତିବ୍ଦତ ସମ୍ପର୍କରେ ଚୀନ୍ କେବଳ ଏକ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବିଷୟ ଭାବରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ଚାହୁଁନାହିଁ ବରଂ ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ଧାର୍ମିକ ଅଧିକାର ଏବଂ ପାରମ୍ପରିକ ଉତ୍ତରାଧିକାର ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ରାଜନୈତିକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖିବାକୁ ଚାହୁଁଛି। ସେପଟେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦଲାଇଲାମା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଭାରତ କହିଛି- ଉତ୍ତରାଧିକାରୀତ୍ବ ତଥା ଧର୍ମ ଓ ବିଶ୍ବାସ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଭାରତ କୌଣସି ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବ ନାହିଁ। ଚୀନ ସହ ବିଭିନ୍ନ ସମ୍ପର୍କ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦଲାଇଲାମା ବ୍ୟାପାରରେ ଭାରତ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ନ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି।