ଏଠାରେ ପ୍ରତି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ବଦଳୁଛି ରାଜନୈତିକ ପାଣିପାଗ । ରାଜନୈତିକ ଭବିଷ୍ୟତକୁ ନେଇ କୈାଣସି ପୂର୍ବାନୁମାନ କରିବା କଷ୍ଟକର । ପୁଣି ରାଜନୀତିରେ କେହି କେବେ କାହାର ଶତ୍ରୁ କିମ୍ବା ମିତ୍ର ନୁହନ୍ତି । ଭାରତୀୟ ରାଜନୀତିରେ ଏହା ଅନେକଥର ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି । ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ସଦ୍ୟତମ ରାଜନୈତିକ ହଟଚମଟ ଏହାର ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ଉଦାହରଣ । କହିବାକୁ ଗଲେ କ୍ଷମତା ଲୋଭ ଏବଂ ଶାସନର ମୋହ ରାଜନୀତିର ସମସ୍ତ ନୀତି ଆଦର୍ଶକୁ କଳୁଷିତ କରିସାରିଛି । ଏହା ଥରେ ନୁହେଁ ବରଂ ବାରମ୍ବାର ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି । ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ରାଜନୀତିରେ ଦେଖାଦେଇଥିବା ରାଜନୈତିକ ସଙ୍କଟ ପୂର୍ବରୁ ଭାରତର ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ଏଭଳି ଘଟଣା ଘଟିସାରିଛି । ଏମିତି କିଛି ରାଜନୈତିକ ଘଟଣାବଳୀକୁ ନେଇ ଆମର ଆଜିର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଉପସ୍ଥାପନା । ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ପୂର୍ବରୁ

ଏବେ ସାରା ଦେଶ କରୋନା ଭୂତାଣୁ ସହ ଲଢେଇ କରୁଥିବା ବେଳେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶବାସୀ ଆଉ ଏକ ଭାଇରସର ସାମ୍ନା କରୁଛନ୍ତି । ସେ ହେଉଛି କ୍ଷମତା ହାସଲର ଭାଇରସ୍‌ । ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ମାତ୍ର ୧୫ ମାସ ପୁରୁଣା କଂଗ୍ରେସ ସରକାରକୁ ଭଙ୍ଗ କରି ବିଜେପି ପୁଣି ଥରେ ସେଠାରେ ଶାସନ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିବାକୁ ପ୍ରୟାସ ଜାରି ରଖିଛି । ଜ୍ୟୋତିରାଦିତ୍ୟ ସିନ୍ଧିଆଙ୍କ ସମର୍ଥକ ମନ୍ତ୍ରୀ, ବିଧାୟକ ଇସ୍ତଫା ଦେବା ସହ ସେ ନିଜେ ମଧ୍ୟ ବିଜେପିରେ ସାମିଲ ହୋଇଛନ୍ତି । ତେବେ ସରକାର ବଞ୍ଚାଇବାକୁ କଂଗ୍ରେସର ବରିଷ୍ଠ ନେତୃବର୍ଗ ଆପ୍ରାଣ ଉଦ୍ୟମ ଚଳାଇଥିବାବେଳେ ଫ୍ଲୋର ଟେଷ୍ଟରେ ସମସ୍ତ ଦୃଶ୍ୟ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଯିବ । ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ରାଜନୀତିର କ୍ଷମତା ଅଳିନ୍ଦରେ କେଉଁ ଦଳ ବାଜି ମାରିବ ଏବେ ତାରି ଉପରେ ସମଗ୍ର ଦେଶବାସୀଙ୍କ ନଜର ।

୧୫ ବର୍ଷର ବନବାସ ପରେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ଶାସନକୁ ଫେରିଥିଲା କଂଗ୍ରେସ । ସମସ୍ତେ ଖୁସିଥିଲେ ଏବଂ ଗତ ୧୫ ମାସ ଧରି ସୁରୁଖୁରରେ ଚାଲିଥିଲା ସରକାର । ହେଲେ କିଏ ଜାଣିଥିଲା ସେଥିରେ ଗ୍ରହଣ ଲଗାଇବେ ଏକଦା କଂଗ୍ରେସର ସୁନାପୁଅ ଥିବା ଜ୍ୟୋତିରାଦିତ୍ୟ ସିନ୍ଧିଆ । ତାଙ୍କ ସମର୍ଥକ ୬ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସମେତ ୨୨ ବିଧାୟକ ବିଦ୍ରୋହୀ ହେଲେ ଏବଂ କମଳନାଥ ସରକାର ପ୍ରତି ଘନେଇ ଆସିଥିଲା ରାଜନୈତିକ ସଙ୍କଟ । କମଳନାଥଙ୍କ ରାତାରାତି କ୍ଷମତାରୁ ହଟାଇବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ହୋଇଥିଲା । ସମସ୍ତ ବିଦ୍ରୋହୀ ବିଧାୟକ ଅଜ୍ଞାତବାସରେ ରହିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଇସ୍ତଫାପତ୍ର ପଠାଇ ଦେଇଥିଲେ । ହଠାତ ସେମିତି ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହେବାପରେ କମଳନାଥ ସରକାର ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହରାଇବା ଏବଂ କ୍ଷମତାଚ୍ୟୁତ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଅପରପକ୍ଷେ ଜ୍ୟୋତିରାଦିତ୍ୟ ସିନ୍ଧିଆ ବିଜେପିରେ ଯୋଗ ଦେବା ପରେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ବିଜେପି ଯୋଜନା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା । ସେଥିପାଇଁ ବିଧାନସଭାରେ ବହୁମତ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବାକୁ ସେମାନେ ଦାବି କରିଥିଲେ । ଅପରପକ୍ଷେ ଆଇନ ମୁତାବକ ସମସ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯିବ ବୋଲି ବାଚସ୍ପତି ଏବଂ ରାଜ୍ୟପାଳ  କହିବା ପରେ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୬ ତାରିଖରେ କଂଗ୍ରେସକୁ ବହୁମତ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ତାରିଖ ଧାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିଲା । ତେବେ କମଳନାଥ ସରକାରଙ୍କୁ କରୋନା ସାହା ହେଲା ଏବଂ ବିଧାନସଭା ଅଧିବେଶନକୁ ୨୬ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବାକୁ ନିଶ୍ପତ୍ତି ହେଲା । ଏବେ ୨୬ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କମଳନାଥ ସରକାର ସୁରକ୍ଷିତ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ କେମିତି ସରକାର ବଞ୍ଚିବ ସେଥିପାଇଁ ସବୁ ଜୋର ଲଗାଇ ଦେଇଛନ୍ତି କମଳନାଥ ।

ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ୨୨ ଜଣ କଂଗ୍ରେସ ବିଧାୟକ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ କେବଳ ୬ ଜଣ  ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଇସ୍ତଫା ଗୃହିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ବଳକା ୧୬ ବିଧାୟକଙ୍କ ଇସ୍ତଫା ଉପରେ ପରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯିବ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି ବାଚସ୍ପତି ଏନ.ପି.ପ୍ରଜାପତି । ଏସବୁ ଘଟଣା ପରେ କମଳନାଥ କୈାଣସି ମତେ ସରକାର ବଞ୍ଚାଇବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବେ ବୋଲି ରାଜନୈତିକ ସମୀକ୍ଷକ ପୂର୍ବାନୁମାନ କରୁଛନ୍ତି ।

୨୦୧୮, ନଭେମ୍ବର ୨୮ ତାରିଖରେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ନିର୍ବାଚନ ପରେ ସେଠାରେ ସରକାର ଗଠନ କରିଥିଲା କଂଗ୍ରେସ । ବିଧାନସଭାର ୨୩୦ ଆସନରୁ ୧୧୪ ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା କଂଗ୍ରେସ । ସରକାର ଗଠନ ପାଇଁ ୧୧୬ ଆସନର ଆବଶ୍ୟକତା ଥିବାବେଳେ ଏସପି, ବିଏସସି ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନ ବିଧାୟକଙ୍କ ସମର୍ଥନରେ କଂଗ୍ରେସ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ସରକାର ଗଠନ କରିଥିଲା ଏବଂ କମଳନାଥ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ବିଧାନସଭାର ୨୩୦ ରୁ ୨ ଆସନ ଖାଲି ରହିଛି । ଯଦି ୨୨ ବିଧାୟକଙ୍କ ଇସ୍ତଫା ଗୃହିତ ହୁଏ ତେବେ ଆସନ ସଂଖ୍ୟା ୨୦୨କୁ ଖସି ଆସିବ । ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ କଂଗ୍ରେସ ପାଖରେ ରହିବ ୯୨ ଏବଂ ବିଜେପି ପାଖରେ ରହିବେ ୧୦୭ ବିଧାୟକ । ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ପାଇଁ ୧୦୧ ବିଧାୟକ ଦରକାର ଥିବାବେଳେ କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରତି ଏସପି ଏବଂ ବିଏସପିଙ୍କ ସମର୍ଥନ ରହିବ । ତେବେ ସ୍ୱାଧୀନ ବିଧାୟକଙ୍କ ସମର୍ଥନ କାହା ପ୍ରତି ରହିବ ଏବଂ କମଳନାଥ କେମିତି ତାଙ୍କର ସରକାର ରକ୍ଷା କରିବେ ତାକୁ ଏବେ ସମସ୍ତଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା । ଅପରପକ୍ଷେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଚତୁର୍ଥଥର ପାଇଁ ଶିବରାଜ ସିଂହ ଚୌହାନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେବେ ବୋଲି ଆଶା ବାନ୍ଧିଥିଲେ ହେଲେ ନିର୍ବାଚନ ପରେ ତାହା ସମ୍ଭବ ହୋଇନଥିଲା । ତେବେ ୧୫ ମାସ ପରେ ଶାସନ କ୍ଷମତାକୁ ଫେରିବା ପାଇଁ ବିଜେପି ପାଖରେ ସୁଯୋଗ ରହିଛି ।

ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ରାଜନୈତିକ କଳହ

ରାଜନୀତିରେ କୈାଣସି ନୀତି କିମ୍ବା ଆଦର୍ଶ ନାହିଁ ଏହା ଅନେକଥର ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି । ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ପୂର୍ବରୁ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ସେମିତି କିଛି ରାଜନୈତିକ ବାତାବାରଣ ସାରା ଦେଶରେ ଚହଳ ପକାଇଥିଲା । ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ନିମିଷକ ମଧ୍ୟରେ ବଦଳୁଥିଲା ରାଜନୈତିକ ଦୃଶ୍ୟପଟ । ପ୍ରଥମେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ବିଜେପିର ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଫଡନଓ୍ବିସଙ୍କ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ ଓ ପରେ ଇସ୍ତଫା ପ୍ରଦାନ, ରାଜନୀତିକୁ ବେଶ୍‌ ଗରମ କରିଥିଲା । ଆଉ ତାପରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମେଣ୍ଟ ସରକାର ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସାମୟିକ ଲାଭ ପାଇଁ କେମିତି ରାଜାନୀତିକୁ ମୋହରା କରାଯାଇପାରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ତାହା ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଥିଲା ।

ରାତି ପାହିଥିଲେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥାନ୍ତେ ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେ । ସେଥିପାଇଁ ସରିଥିଲା ସବୁ ପ୍ରସ୍ତୁତି । ହେଲେ ରାତି ଭିତରେ ବଦଳଗଲା ସବୁ ଦୃଶ୍ୟ । ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଲାଗୁ ହୋଇଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଶାସନ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ହୋଇଥିଲା । ୨୦୧୯, ନଭେମ୍ବର ୨୩ ତାରିଖ  ସକାଳୁ ସକାଳୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଫଡନଓ୍ବିସ । ଏହି ଖବର ସମସ୍ତ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଚକିତ କରିଥିଲା । ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ରାଜନୈତିକ ସମୀକ୍ଷା । କେମିତି ଏବଂ କେଉଁ ଆଧାରରେ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଫଡନଓ୍ବିସ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଉପ-ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ଅଜିତ ପାୱାର ଥିଲେ ଏହି ନାଟକର ମୁଖ୍ୟ ନାୟକ । ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିକଟରେ ବିଜେପିର ୧୦୫, ଏନସିପିର ୫୬ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ସ୍ୱାଧିନ ବିଧାୟକଙ୍କ ସମେତ ୧୭୦ ବିଧାୟକଙ୍କ ସମର୍ଥନ ସମ୍ବଳିତ ପତ୍ର ଦାଖଲ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ଯୁଦ୍ଧକାଳିନ ଭିତ୍ତିରେ ବିଜେପିର ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଫଡନଓ୍ବିସଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ରାଜ୍ୟପାଳ ଭଗତ ସିଂହ କୋଶିୟାରି ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସହ ଉପ-ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଶପଥ ନେଇଥିଲେ ଏନସିପିର ଅଜିତ ପାୱାର ।

ତେବେ ଏତିକିରେ ଅଟକି ନଥିଲା ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ମହାଡ୍ରାମା । ଶିବସେନା, କଂଗ୍ରେସ କିମ୍ବା ଏନସିପି ଏତେଶୀଘ୍ର ଆସନ୍ନ କ୍ଷମତାକୁ ହରାଇବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନଥିଲେ । ତେଣୁ ରାଜନୈତିକ ଗୋଟି ଚାଳନାରେ ମାହିର ଶରଦ ପାଓ୍ବାର ତାଙ୍କ ଚାଲ୍‌ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପୁତୁରା ଅଜିତ ପାଓ୍ବାରଙ୍କୁ କୈାଣସି ମତେ ପୁଣି ଥରେ ଦଳକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଅପରପକ୍ଷେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ ପରେପରେ ଅଜିତ ପାୱାରଙ୍କ ସମର୍ଥକ କିଛି ବିଧାୟକ ପୁଣିଥରେ ଶରଦ ପାଓ୍ବାରଙ୍କ ପାଖକୁ ଫେରି ଆସିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ବିଜେପି ଏବଂ ଅଜିତ ପାଓ୍ବାରଙ୍କ ପାଖରେ ଆବଶ୍ୟକ ସଂଖ୍ୟକ ବିଧାୟକଙ୍କ ସମର୍ଥନ ନାହିଁ ବୋଲି ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ବୁଝି ସାରିଥିଲେ । ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବିଧାନସଭାରେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ପ୍ରମାଣିତ କରିବା ନେଇ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଫଡନଓ୍ବିସଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ପଡିଥିଲା । ପୂର୍ବରୁ ଆବଶ୍ୟକ ସଂଖ୍ୟକ ବିଧାୟକ ନଥିବାରୁ ସରକାର ଗଠନରୁ ଓହରି ଯାଇଥିବା ଫଡନଓ୍ବିସ ଏଥର ମଧ୍ୟ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ପ୍ରମାଣିତ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ହିଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ । ଅପରପକ୍ଷେ ଅଜିତ ପାଓ୍ବାର ପୁଣି ଥରେ ଏନସିପିକୁ ଫେରି ଆସିଥିଲେ ଏବଂ ନଭେମ୍ବର ୨୬    ତାରିଖରେ ଶିବସେନା,କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ଏନସିପି ମିଳିତ ଭାବେ ସରକାର ଗଠନ କରିଥିଲେ । ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଶିବସେନା ସୁପ୍ରିମୋ ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେ । ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମେଣ୍ଟ ସରକାର ଗଠନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିବା ଫର୍ମୁଲା ମୁତାବକ ଶିବସେନା,କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ଏନସିପି ବିଧାୟକ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲେ  ।

୨୮୮ ଆସନ ବିଶିଷ୍ଟ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବିଧାନସଭା ପାଇଁ ୨୦୧୯, ଅକ୍ଟୋବର ୨୧ ତାରିଖରେ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଅକ୍ଟୋବର ୨୪ ତାରିଖରେ ଫଳାଫଳ ଘୋଷଣା ହୋଇଥିଲା । ଏଥରେ ୧୦୫ ଆସନ ସହ ବିଜେପି ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଦଳ ହୋଇଥିବାବେଳେ ସହଯୋଗୀ ଶିବସେନାକୁ ମିଳିଥିଲା ୫୬ ଆସନ । ତେବେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ସହ ୫୦/୫୦ ଫର୍ମୁଲାକୁ ନେଇ ଶିବସେନା ଅଡି ବସିବା ପରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ସରକାର ଗଠନ ହୋଇପାରିନଥିଲା । ଶିବସେନାକୁ ବୁଝାଇବାର ସମସ୍ତ ରାସ୍ତା ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବା ପରେ ବିଜେପି ସରକାର ଗଠନ କରିବ ନାହିଁ ବୋଲି କହିଥିଲା । ଅପରପକ୍ଷେ ସରକାର ଗଠନ ପାଇଁ ଶିବସେନା, କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ଏନସିପି ମଧ୍ୟରେ ବୁଝାମଣା ହୋଇପାରିନଥିଲା ଏବଂ ନଭେମ୍ବର ୧୨ ତାରିଖରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଶାସନ ଲାଗୁ କରିବାକୁ ରାଜ୍ୟପାଳ ସୁପାରିଶ କରିଥିଲେ । ତେବେ ମେଣ୍ଟ ସରକାର ଗଠନ ନେଇ ତିନି ଦଳ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଜାରି ରଖିଥିଲେ । ଶେଷରେ ୩୬-୨୪-୧୨ ଫର୍ମୁଲାରେ ସବୁ ଠିକ୍‌ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଶିବସେନା, ଏନସିପି ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ସରକାର ଗଠନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲା ରୂପରେଖ । ହେଲେ ରାତାରାତି ବଦଳି ଯାଇଥିଲା ଚିତ୍ର । ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଶାସନ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ହେବାସହ ବିଜେପିର ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଫଡନଓ୍ବିସ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ହେଲେ ରାଜନୈତିକ ପାଣିପାଗ ଖୁବଶୀଘ୍ର ବଦଳି ଯାଇଥିଲା ଏବଂ ମାତ୍ର ୭୨ ଘଣ୍ଟା ଭିତରେ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ ଫଡନଓ୍ବିସ ।

କର୍ଣ୍ଣାଟକ ରାଜନୈତିକ ସଙ୍କଟ

କ୍ଷମତା ଲୋଭ ପାଇଁ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଗୁଡିକ କେମିତି ନୀତିଆଦର୍ଶକୁ ଭୁଲି ଯାଆନ୍ତି ତାର ଅନେକ ଉଦାହରଣ ରହିଛି । କର୍ଣ୍ଣାଟକ ରାଜନୀତିରେ ଦେଖାଦେଇଥିବା ସଙ୍କଟ ଏବଂ ତାର ସମାଧାନ ଏହାର ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ଉଦାହରଣ । ଆବଶ୍ୟକ ସଂଖ୍ୟକ ବିଧାୟକ ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ଜେଡିଏସ୍‌ ସେଠାରେ ସରକାର ଗଠନ କରିଥିଲେ । ହେଲେ ସେହି ସରକାର ମଧ୍ୟ ବେଶି ଦିନ ତିଷ୍ଠିପାରିନଥିଲା ବରଂ ତାକୁ ଭାଙ୍ଗିବାକୁ ବିଜେପି ତାର ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ କୈାଣସି ଉଣା କରିନଥିଲା । ମାତ୍ର ୧୪ ମାସରେ ଭାଙ୍ଗିଗଲା ସରକାର ।  କ୍ଷମତା ହାସଲ ପାଇଁ ଚାଲିଥିବା ଲଢେଇରେ ବିଜେପି ବାଜି ମାରିଥିଲା ଏବଂ ବି.ଏସ.ୟେଦୁରପ୍ପା ପୁଣିଥରେ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ କାମ ଦେଇନଥିଲା ମେଣ୍ଟ ସରକାର । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପଦରୁ ହଟିଲେ କୁମାରସ୍ୱାମୀ । କ୍ଷମତା ହାତେଇବାରେ ସଫଳ ହେଲା ବିଜେପି । ପୁଣି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେଲେ ୟେଦୁରପ୍ପା । ୟେ ହେଉଛି କର୍ଣ୍ଣାଟକ ରାଜନୀତିର ଅସଲ ଖେଳ । ୨୦୧୯, ଜୁଲାଇ ୧ ତାରିଖରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ବିଧାୟକଙ୍କ ଇସ୍ତଫା ଦେବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆଉ ମାତ୍ର ଅଳ୍ପ ଦିନରେ କଂଗ୍ରେସର ୧୦ ଏବଂ ଜେଡି(ଏସ)ର ୩ ବିଧାୟକ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ । ଫଳରେ କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ କଂଗ୍ରେସ-ଜେଡି(ଏସ)ମେଣ୍ଟ ସରକାର ଉପରକୁ ଘନେଇ ଆସିଥିଲା କ୍ଷମତାଚ୍ୟୁତ ହେବାର କଳାବାଦଲ । ଇସ୍ତଫା ଦେବାପରେ ୧୩ ବିଧାୟକ ମୁମ୍ବାଇରେ ଆତ୍ମଗୋପନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ମନାଇବାକୁ କଂଗ୍ରେସ ହାଇକମାଣ୍ଡର ସମସ୍ତ ଚେଷ୍ଟା ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା । ଶେଷରେ ବିଦ୍ରୋହୀ ବିଧାୟକଙ୍କୁ ମନାଇବାକୁ କଂଗ୍ରେସର ୨୧ ମନ୍ତ୍ରୀ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ସେମାନଙ୍କୁ ମନ୍ତ୍ରୀ କରାଯିବ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥିଲା । ତେବେ ବିଦ୍ରୋହୀ ବିଧାୟକଙ୍କ ଇସ୍ତଫା ଗୃହିତ ହେବ କି ନାହିଁ ସେ ନେଇ ମାମଲା ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା । ଶେଷରେ ବିଦ୍ରୋହୀ ସାଜିଥିବା ୧୭ ବିଧାୟକଙ୍କ ସଦସ୍ୟତା ରଦ୍ଦ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଜଣେ ବିଧାୟକ ତାଙ୍କ ଇସ୍ତଫା ପ୍ରତ୍ୟାହର କରିନେଇଥିଲେ ।

ଏହାପରେ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ବିଧାନସଭାରେ ମିଳିତ ସରକାରଙ୍କୁ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ପ୍ରମାଣ କରିବା ପାଇଁ କୁହାଯାଇଥିଲା । ୧୮ ଦିନର ପଲିଟିକାଲ ଡ୍ରାମା ପରେ ୨୦୧୯, ଜୁଲାଇ ୨୩ ତାରିଖରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏଚ.ଡି.କୁମାରସ୍ୱାମୀ ବିଧାନସଭାରେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ପ୍ରମାଣ କରିପାରିନଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପଦରୁ ହଟିବାକୁ ପଡିଥିଲା । ଏହାପରେ କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ବିଜେପି ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିକଟରେ ଦାବି କରିଥିଲା ଏବଂ ଜୁଲାଇ ୨୬ ତାରିଖରେ ବି.ଏସ.ୟେଦୁରପ୍ପା ପୁଣିଥରେ ମୁଖ୍ୟମୃନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ ।

୨୦୧୮ରେ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ବିଧାନସଭାର ୨୨୪ ଆସନରୁ ୨୨୨ ଆସନରେ ଭୋଟଗ୍ରହଣ ହୋଇଥିଲା । ବିଜେପିକୁ ୧୦୪, କଂଗ୍ରେସକୁ ୮୦ ଏବଂ ଜେଡି(ଏସ)କୁ ୩୭ ଆସନ ମିଳିଥିଲା । ତେବେ ସରକାର ଗଠନ ପାଇଁ ବିଜେପି ପାଖରେ ଆବଶ୍ୟକ ସଂଖ୍ୟା ନଥିବାରୁ କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ଜେଡି(ଏସ) ମିଳିତ ଭାବରେ ସରକାର ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଜେଡି(ଏସ)ର  ଏଚ.ଡି.କୁମାରସ୍ୱାମୀ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ କଂଗ୍ରେସର ଜି.ପରମେଶ୍ୱର ଉପ-ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତେବେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାକୁ ନେଇ କଂଗ୍ରେସ ବିଧାୟକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଢେର ଅସନ୍ତୋଷ ରହିଥିଲା । ଏହାର ଫାଇଦା ନେଇଥିଲା ବିଜେପି ଏବଂ ସୁଯୋଗ ମିଳିବା ମାତ୍ରକେ ମେଣ୍ଟ ସରକାର ଭାଙ୍ଗିବାକୁ ସମସ୍ତ ଜୋର ଲଗାଇ ଦେଇଥିଲା । ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ବିଜେପିର ସଫଳତାକୁ ଆଧାର କରି କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ମଧ୍ୟ ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲା ଏବଂ ସଫଳ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା ।

ଗୋଆର ରାଜନୈତିକ ସଙ୍କଟ

ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ନିର୍ବାଚନ ପରେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଦଳକୁ ଶାସନ କରିବାର କ୍ଷମତା ହାସଲ ହୋଇଥାଏ । ତେବେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ମେଣ୍ଟ ସରକାର ଭଳି ପରମ୍ପରାର ପ୍ରଚଳନ ହୋଇଥିଲା । ତେବେ ଗୋଆ ରାଜନୀତି ସେହି ଅଧ୍ୟାୟରେ ଯୋଡି ଦେଇଛି ଆଉ ଏକ କଳଙ୍କିତ ପୃଷ୍ଠା । ସରକାର ଗଠନ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ସଂଖ୍ୟକ ବିଧାୟକ ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟ ବିଧାୟକଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ଭାବରେ ପ୍ରଲୋଭିତ କରି ସରକାର ଗଠନ କରିଛି ବିଜେପି । ଅପରପକ୍ଷେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଦଳ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ କଂଗ୍ରେସ ସେଠାରେ ସରକାର ଗଠନ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇନଥିଲା । ପୁଣି ନିଜ ସରକାରକୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିବାକୁ ବିଜେପି ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କେତେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲା ।

ଗୋଆ ରାଜନୀତିରେ ମଧ୍ୟ ଘଡିକେ ଘୋଡା ଛୁଟୁଛି । ୨୦୧୭ ଗୋଆ ବିଧାନସଭା ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ପରେ ସେଠାରେ ସରକାର ଗଠନ କରିବା ନେଇ ଦେଖାଦେଇଥିଲା ସଙ୍କଟ । ୪୦ ଆସନ ବିଶିଷ୍ଟ ବିଧାନସଭାରେ କୈାଣସି ଦଳକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ମିଳିନଥିଲା । ତେବେ ସର୍ବବୃହତ୍‌ ଦଳ ଭାବରେ କଂଗ୍ରେସକୁ ୧୭ ଆସନ ମିଳିଥିଲା । ଏହାଛଡା ବିଜେପି ୧୩, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଗୋମନ୍ତକ ପାର୍ଟି ୩, ଗୋଆ ଫରଓ୍ବାର୍ଡ ପାର୍ଟି ୩ , ଏନସିପି ୧ ଏବଂ ୩ ସ୍ୱାଧିନ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଗୋଆ ବିଧାନସଭାକୁ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ଗୋଆରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଅସଲ ସଙ୍କଟ । ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ୨୧ ଆସନର ଆବଶ୍ୟକତା ଥିବାବେଳେ କୈାଣସି ଦଳକୁ ବହୁମତ ମିଳିନଥିଲା । ତେବେ ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ଜୋଡତୋଡ୍‌ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବାବେଳେ ବିଜେପି ଶେଷରେ ବାଜି ମାରି ନେଇଥିଲା ।

ବିଜେପି ନିଜର ୧୩, MAGର ୩, GFPର ୩ ଏବଂ ୩ ସ୍ୱାଧୀନ ବିଧାୟକଙ୍କୁ ନେଇ ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ଦାବି କରିଥିଲା । ଏହାପରେ ବିଜେପିର ମନୋହର ପାରିକର ଗୋଆ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଅପରପକ୍ଷେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଦଳ ହେବା ସତ୍ତ୍ଵେ କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ଏନସିପିକୁ ବିରୋଧୀ ଦଳରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହେବାକୁ ପଡିଥିଲା । ସରକାର ଗଠନ କରିବାକୁ ବିଜେପିର ଏଭଳି ପଦକ୍ଷେପକୁ ବିଭିନ୍ନ ରାଜନୈତିକ ମହଲରେ ନିନ୍ଦା କରାଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ କ୍ଷମତା ହାସଲ ପାଇଁ ସବୁକିଛି ସମ୍ଭବ ବୋଲି ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲା । ତେବେ ୨୦୧୯, ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୭ ତାରିଖରେ ମନୋହର ପାରିକରଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ପ୍ରମୋଦ ସାୱନ୍ତ ଗୋଆ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ତେବେ ଏତିକିରେ ବିଜେପିର କ୍ଷମତା ମୋହ ସରିଯାଇନଥିଲା । ବିଜେପି ବହୁକଷ୍ଟରେ ସରକାର ଗଠନ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଥିବା ସଂଖ୍ୟା ଯୋଗାଡ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସରକାର ଭାଙ୍ଗିବାର ସମ୍ଭାବନା ସବୁବେଳେ ଦଳକୁ ଭୟଭୀତ କରୁଥିଲା । ସେଥିପାଇଁ ବିଜେପି ନେତୃତ୍ୱ ଗୋଆ କଂଗ୍ରେସ ଭିତରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା ଜାରି ରଖିଥିଲେ । ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କଂଗ୍ରେସର ୧୭ ବିଧାୟକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୧୩ ବିଧାୟକ ବିଜେପିରେ ସାମିଲ ହୋଇସାରିଛନ୍ତି ।

ସରକାର ଗଠନରେ କଂଗ୍ରେସ ବିଫଳ ହେବା ପରେ ୨୦୧୯ରେ ବିଶ୍ୱଜିତ ରାଣେ ପ୍ରଥମେ ଦଳରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ୨୦୧୮ରେ ଦୁଇ ଜଣ ବିଧାୟକ ସୁବାସ ସିରୋଡକର ଏବଂ ଦୟାନନ୍ଦ ସୋପଟେ ମଧ୍ୟ ଦଳ ଛାଡି ବିଜେପିରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ । ତେବେ ୨୦୧୯ରେ କଂଗ୍ରେସକୁ ମିଳିଥିଲା ସବୁଠାରୁ ବଡ ଝଟକା । ବିରୋଧୀ ଦଳ ନେତା ଚନ୍ଦ୍ରକାନ୍ତ କାଭଲେକରଙ୍କ ସମେତ କଂଗ୍ରେସର ୧୦ ବିଧାୟକ ଦଳ ଛାଡି ବିଜେପିରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ । ଏଭଳି ଭାବରେ କଂଗ୍ରେସ ପାଖରେ ମାତ୍ର ୪ ବିଧାୟକ ରହିଯାଇଛନ୍ତି । ରାଜନୀତିରେ ନିରଙ୍କୁଶ କ୍ଷମତା ହାସଲ ପାଇଁ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଗୁଡିକ କୈାଣସି ବି ପନ୍ଥା ଅବଲମ୍ବନ କରିବାକୁ କେବେ ପଛଘୁଞ୍ଚା ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ ତାହା ଗୋଆ ପ୍ରସଙ୍ଗରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ।

ଗୋଆ ବିଧାନସଭାରେ ଯେନତେଣ ପ୍ରକାରେଣ ସରକାର ଗଠନ କରିବା ସହ ମଣିପୁରରେ ମଧ୍ୟ ଅନୁରୂପ ଭାବରେ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିଥିଲା ବିଜେପି । ୨୦୧୭ ନିର୍ବାଚନରେ କଂଗ୍ରେସ ତାର ପୂର୍ବ ସଫଳତାକୁ ଦୋହରାଇ ପାରିନଥିଲା ଏବଂ ସରକାର ଗଠନ କରିବାଠାରୁ ଅଳ୍ପ ଦୂରରେ ରହି ଯାଇଥିଲା । ତେବେ କଂଗ୍ରେସର ଏହି ଦୁର୍ବଳତାର ସୁଯୋଗ ନେଇଥିଲା ବିଜେପି ଏବଂ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ଗୁଡିକ ସହ ମେଣ୍ଟ କରିଥିଲା । ମଣିପୁରରେ ବିଜେପି ସରକାର ଗଠନ କଲା ସତ, ହେଲେ ଦଳ ଭିତରେ ଥିବା ଅନ୍ତର୍ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ବକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାକୁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତାଙ୍କୁ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା ।

ମଣିପୁର ରାଜନୀତିର ସମୀକ୍ଷା

କ୍ଷମତା ହାସଲ ପାଇଁ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଗୁଡିକ କେମିତି ସମସ୍ତ ନୀତି ଆଦର୍ଶକୁ ତଳିତଳାନ୍ତ କରି ଦିଅନ୍ତି ତାର ଉଦାହରଣ ତ ଅନେକ ରହିଛି । ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ନଥିଲେ ମଧ୍ୟ କେମିତି ସରକାର ଗଠନ କରିବେ ସେଥିପାଇଁ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଗୁଡିକ ଘୋଡା ବେପାର କରନ୍ତି । ଗୋଆ ବିଧାନସଭାରେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଦଳ ହୋଇନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବିଜେପି ସରକାର ଗଠନ କରିବା ପାଇଁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା । ସେହିଭଳି ଅନୁରୂପ ପରିସ୍ଥିତିରେ ୨୦୧୭ରେ ମଣିପୁରରେ ମଧ୍ୟ ବିଜେପି କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିଥିଲା । ଜନମତ ବିରୋଧରେ ଯାଇ ନିଜର ରାଜନୈତିକ କ୍ଷୁଧା ମେଣ୍ଟାଇବାକୁ ବିଜେପି କେମିତି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲା ମଣିପୁର ରାଜନୀତିର ସମୀକ୍ଷା କଲେ ତାହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାପଡେ ।

୨୦୧୭, ମାର୍ଚ୍ଚ ୪ ଏବଂ ୮ ତାରିଖରେ ମଣିପୁର ବିଧାନସଭାର ୬୦ ଆସନ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା । ୨୦୧୨ ନିର୍ବାଚନରେ ମଣିପୁରରେ ୪୨ ଆସନ ସହ କଂଗ୍ରେସ ନିରଙ୍କୁଶ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିଥିଲା । ୨୦୧୭ ନିର୍ବାଚନରେ ମଧ୍ୟ ସେହି ଘଟଣାର ପୁନରାବୃତ୍ତି କରିବାକୁ କଂଗ୍ରେସ ସମସ୍ତ ଜୋର ଲଗାଇ ଦେଇଥିଲା । ତେବେ ୨୦୧୭ ନିର୍ବାଚନ ଫଳାଫଳ ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପରେ କଂଗ୍ରେସ ମାତ୍ର ୨୮ ଆସନରେ ସୀମିତ ରହିଥିଲା ଏବଂ ସରକାର ଗଠନରୁ ମାତ୍ର ୩ ଆସନ ପଛରେ ରହିଯାଇଥିଲା । ଅପରପକ୍ଷେ ବିଜେପିକୁ ୨୧, NPFକୁ ୪,NPPକୁ ୪, LJPକୁ ୧, AITCକୁ ୧ ଆସନ ମିଳିଥିବାବେଳେ ଗୋଟିଏ ଆସନରେ ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରାର୍ଥୀ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲେ ।

ନିର୍ବାଚନରେ ଏଭଳି ଫଳାଫଳ ସତ୍ତ୍ଵେ କଂଗ୍ରେସ ମାତ୍ର ୩ଟି ବିଧାୟକଙ୍କୁ ନିଜ ସମର୍ଥନ ପାଇଁ ଯ଼ୋଗାଡ କରିପାରିନଥିଲା । ତେବେ ଶାସନ କ୍ଷମତାର କୈାଣସି ସୁଯ଼ୋଗକୁ ବିଜେପି ହାତଛଡା କରିନଥିଲା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଦଳଙ୍କ ସହ ମେଣ୍ଟ କରିବା ସହ ମଣିପୁରରେ ସରକାର ଗଠନ କରିଥିଲା । ବିଜେପି ନେତା ଏନ.ବିରେନ ସିଂହ ମଣିପୁର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଶପଥ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ମଣିପୁରରେ ଶାସନ କ୍ଷମତାରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଦଳ ଭିତରେ ଅସନ୍ତୋଷକୁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏନ.ବିରେନ ସିଂ କମ୍‌ କରିପାରିନଥିଲେ । ୨୦୧୯ରେ ଦଳର କେତେକ ନେତା ଏବଂ ବିଧାୟକ ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବିଜେପି ହାଇକମାଣ୍ଡ ଆଗରେ ଫେରାଦ ହୋଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ଏନ. ବିରେନ ସିଂହଙ୍କୁ ଦିଲ୍ଲୀ ଡାକରା ହୋଇଥିଲା । ସେଠାରେ ସମସ୍ତ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା ପରେ ମଣିପୁରକୁ ଫେରି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କ୍ୟାବିନେଟରେ ବଡଧରଣର ଅଦଳବଦଳ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ମଣିପୁର ସରକାର ପ୍ରତି ଥିବା ସଙ୍କଟ ଦୂର ହୋଇଥିଲା ।

ଭାରତୀୟ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଏଭଳି କ୍ଷମତା ଲୋଭ ଏବଂ ସେଥିପାଇଁ ହେଉଥିବା ହୀନ ରାଜନୀତିର କୈାଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସୀମା ସରହଦ ନାହିଁ । ନୀତି ଆଦର୍ଶ ଭୁଲି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଲାଭ ପାଇଁ ଦଳବଦଳ କରିବା, ଜନାଦେଶକୁ ଅବମାନନା କରିବା ଯେମିତି ରାଜନେତାଙ୍କ ଫ୍ୟାସନ ହୋଇଯାଇଛି । ଆଉ ଏମିତି ନେତାଙ୍କ ପାଇଁ ହଇରାଣରେ ପଡନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ସମର୍ଥକ, ଶୁଭେଚ୍ଛା ଆଉ ବୋକା ପାଲଟି ଯାଆନ୍ତି ନିରୀହ ମତଦାତା । ତେବେ ରାଜନୀତିର ପରିଭାଷା କେବଳ କ୍ଷମତା ହାସଲରେ ସୀମିତ ନରହି ନେତା ମାନେ କେମିତି ଲୋକଙ୍କ ସୁଖଦୁଃଖରେ ସାମିଲ ହୋଇପାରିବେ ସେଥିପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ।