ବିଷ୍ଣୁ ଦାସ ଓ ପ୍ରଦୀପ ମହାରଥୀ । ଲମ୍ବା ଅବଧୀ ପାଇଁ ନିଜ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥିଲେ । ଆଉ ଆଗପଛ ହୋଇ ଦୁହେଁ ଦୁନିଆରୁ ନେଇଛନ୍ତି ମେଲାଣି । ମାଟି ଓ ମଣିଷଙ୍କ ସହ ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯୋଡି ହୋଇ ରହିଥିବା ଦୁଇ ନେତାଙ୍କୁ ନେଇ ନିଜ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଅନୁଭୂତିକୁ ମନେ ପକାଉଛନ୍ତି ଢେଙ୍କାନାଳ ଆଇଆଇଏମସି ସହକାରୀ ପ୍ରଫେସର ଜ୍ୟୋତି ପ୍ରକାଶ ମହାପାତ୍ର
ଆଗ ବିଷ୍ଣୁ ଦାସ ଗଲେ। ଜଗତସିଂହପୁରରେ ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କୁ ବିଷ୍ଣୁ ଭାଇ ବୋଲି ହିଁ ଜାଣନ୍ତି ଓ ଡାକନ୍ତି। ଏବେ ପ୍ରଦୀପ ମହାରଥୀ। ଆଗ, ପଛ ହୋଇ।ଜଗତସିଂହପୁରରେ ମୁଁ ସମ୍ବାଦରେ ଯୋଗ ଦେଇଥାଏ। ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରତିନିଧି ଭାବେ। ପ୍ରଥମ କରି ସେ ଜିଲ୍ଲା ଦେଖୁଥାଏ ମୁଁ। ଛୋଟିଆ, ବକୁଟେ ସହର- ଆମ ଯାଜପୁରର କୌଣସି ବ୍ଲକ ସଦର ମହକୁମା ପରି। ରାତିରେ ସେଠି ହୋଟେଲରେ ସେବେ ରୁଟି ବି ମିଳୁ ନଥିଲା ଖାଇବାକୁ। ବାଇକରେ ଗଲେ ପାଞ୍ଚ ମିନିଟରେ ସହର ସରିଯାଏ। ଯୋଉଦିନ ଜଗତସିଂହପୁର ଗଲି, ପରଦିନ ସକାଳେ ମୋ ଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଫୋନରେ ଫୋନ ଆସିଲା (ମୋବାଇଲ ମୋର ନଥିଲା। ପୁଣି ଜଗତସିଂହପୁର ସହରରେ ଓ ସେଇଠୁ ଦୂର ପାରାଦୀପରେ ହିଁ କେବଳ ମୋବାଇଲ ଲାଗୁଥିଲା। ଆଉ କୋଉଠି ନୁହେଁ। ୨୦୦୪ ନିର୍ବାଚନ ଏବେକାର ମନ୍ତ୍ରୀ ରଘୁନନ୍ଦନ ଦାସ ହାରିଯିବା ପଛରେ ଏଇ ଯୋଗାଯୋଗ ହିଁ ମୁଖ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଥିଲା ବୋଲି ମୁଁ ଭାବେ। ସେ ଜମା ଦି ହଜାରରୁ କମ ଭୋଟରେ ହାରିଥିଲେ)।
ଫୋନରେ ଜଣେ କିଏ କହିଲେ- ମୁଁ ବିଷ୍ଣୁ ଭାଇ କହୁଛି। ଶୁଣିଲି ଆପଣ କାଲି ଆମ ଜିଲ୍ଲାକୁ ଆସିଲେ!
– ନମସ୍କାର ସାର୍, ହଁ, କାଲି ସଂଜକୁ ଆସିଲି।
– ମୋ’ ଘରକୁ ଆସନ୍ତୁ । ଆପଣ ଯୋଉଠି ରହୁଛନ୍ତି, ସେଇଠୁ ଚଲା ବାଟ । ମୁଁ ଅପେକ୍ଷା କରିଛି । ନା କାହାକୁ ପଠେଇବି ଆପଣଙ୍କୁ ଆଣିବାକୁ ?
– ନାହିଁ ସାର୍, ମୁଁ ଚାଲିଯିବି।
ସେଠି ପହଂଚି ଦେଖିଲା ବେଳକୁ ଗୋଟାଏ ହାଟ ଲାଗିଛି । ତାଙ୍କ ଘର ଦାଣ୍ଡ, ବାଡ଼ି, ଚାରିଆଡ଼େ ଦି’ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଲୋକ । ବହୁତ ସମୟ ମୁଁ ଚୁପଚାପ ଛିଡ଼ା ହେଲି । ପରେ ଭାବିଲି ଫେରି ଆସିବି । କେହି କାହାରିକୁ ଶୁଣୁ ନ ଥାଆନ୍ତି ସେଠି ।
ମୁଁ ଫେରୁଛି, ଜଣେ କିଏ ପଚାରିଲା- ଦରଖାସ୍ତ ଆଣିଛ ?
– ନାହିଁ।
– ଦିଅ, ମୁଁ ଲେଖିଦେବି।
ପରେ ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ଆସିବାର କାରଣ କହିଲି।
ଘଣ୍ଟାକରେ ଯାଇ ବିଷ୍ଣୁ ଦାସଙ୍କ ସହ ଦେଖାହେଲା । ମତେ କହିଲେ- ଆପଣ ଏତେ ଛୋଟ ପିଲା । ଆମ ଜିଲ୍ଲା ଭାରି ଗଣ୍ଡଗୋଳିଆ । କେମିତି ସମ୍ଭାଳିବେ ? ଯାହା ଦର୍କାର ହେବ ମତେ କହିବେ ।
– ଆପଣମାନେ ତ ଚାହିଁଲେ ଗଣ୍ଡଗୋଳ କମିଯିବ। ସେ ଆଡ଼କୁ ଦୃଷ୍ଟି ଦେଲେ ଭଲ । ମୁଁ କହିଲି ।
ସେ ଚୁପ ହୋଇଗଲେ। ମତେ କହିଲେ- ଆସ, ଅଲଗା କଥା ହେବା ।
ବହୁତ ସମୟ ଆମେ କଥା ହୋଇଥିଲୁ । ଶେଷକୁ ସେ କହିଥିଲେ- ଆପଣଙ୍କ ପରି ପିଲା ସମ୍ବାଦିକତାକୁ ନ ଆସିଥିଲେ ଭଲ ହୋଇ ଥାଆନ୍ତା । ଯଦି ଆସିଛନ୍ତି, ତ ଭଲ ହୋଇଛି ।
ଜଗତସିଂହପୁର ରହଣି ବେଳେ ରାତି ଡେରିରେ ସେ ମତେ ଡକେଇ ପଠେଇବେ। ଅନେକ କଥା ଆମେ କହୁ। ଚାହା ପିଉ। କେତେ କଷ୍ଟରେ ତାଙ୍କ ପିଲାଦିନ କଟିଥିଲା, ସେସବୁ ସେ କୁହନ୍ତି। ଦିନେ ଦିନେ ମୋ ଘରକୁ ସେଇ ଡେରି ରାତିରେ ଆସନ୍ତି। ଗପିବାକୁ। ୨୦୦୪ ନିର୍ବାଚନରେ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନମଣ୍ଡଳୀରେ ବହୁତ ଗଣ୍ଡଗୋଳ ହେଲା ଭୋଟ ଦିନ। ପୁଲିଂ ପାର୍ଟି ଅପହୃତ ହୋଇଗଲେ। ଜିଲ୍ଲାପାଳ ଏ ଖବର ଲୁଚେଇ ଥାଆନ୍ତି। ଏସପିଙ୍କୁ ମୁଁ ପଚାରିଲି- ଏମିତି ହୋଇଛି ବୋଲି ଶୁଣୁଛି, କେତେ ସତ? ସେତେବେଳକୁ ରାତି ଏଗାର। ପ୍ରଥମ ଥର ଇଭିଏମ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥାଏ। ବିଧାନସଭା ଓ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକାଥରେ। ବହୁତ ବିଭ୍ରାଟ ବି ସାମ୍ନାକୁ ଆସୁଥାଏ।
ପାଞ୍ଚ ମିନିଟ ପରେ ଏସପି ଫୋନ କଲେ- ହଁ, ସତ। ମୁଁ କିଛି ଖବର ପାଉନି। ଆପଣ ରାତିରେ ସେ ଗାଁକୁ ଯାଆନ୍ତୁ। ମୁଁ ଗାଡ଼ି ଓ ସାଧା ପୋଷାକରେ ପୁଲିସ ଦେଉଛି। ପ୍ଲିଜ ମତେ ଜଣାନ୍ତୁ।
ସେଇ ରାତିରେ ମୁଁ ଗଲି ସମୁଦ୍ର କୂଳର ସେଇ ପାଞ୍ଚ ଗାଁକୁ। ଯାହା ଦେଖିଲି- ଭୟଙ୍କର। ଏସପିଙ୍କୁ କହିଲି। ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସେ ଫୋର୍ସ ପଠେଇଲେ ଓ ପୁଲିଂ ପାର୍ଟି ଉଦ୍ଧାର ହେଲା।
ଏସପି ଥିଲେ- ସୁରେଶ ପାଲସାନିଆ। ଟୋକା, ୨୫ ବର୍ଷର। ସେ ଏବେ ଆଉ ନାହାନ୍ତି। କେବେଠୁ ଗଲେଣି। ପରେ ସେଠାକାର ବିଧାୟକ ପ୍ରାର୍ଥୀ ମତେ ମାରିଦେବାକୁ ଧମକେଇଲେ। ଏସପି ଜାଣିଲେ। ମତେ ନ ଜଣେଇ ମୋ ଘର ଆଗରେ ସାଧା ପୋଷାକ ପୁଲିସ ରଖିଦେଲେ। ବିଷ୍ଣୁ ଦାସ ବି ଜାଣିଲେ। ଆଉ ସିଧା ଆସି ମୋ ଘରେ।
ତାଙ୍କୁ ଯେତେ ମୁଁ କହିଲି, କିଛି ହେବନି, ଆପଣ ବ୍ୟସ୍ତ ହୁଅନ୍ତୁ ନାହିଁ, ସେ ଶୁଣିଲେନି। ଗୋଟିଏ କୋଡ଼ିଏ, ବାଇଶି ବର୍ଷର ବଳିଷ୍ଠ ଟୋକାକୁ ମତେ ଦେଖେଇଲେ। କହିଲେ- ଆ ନାଁ କାଲୁ। ଏ ରହିଲା ଆପଣଙ୍କ ପାଖେ। ଯେତେଦିନ ଜଗତସିଂହପୁରରେ ରହିବେ, ଏ ଆପଣଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି କୁଆଡ଼େ ଯିବନି।ପ୍ରଥମେ ମୁଁ ବିରକ୍ତ ହେଲି। କିନ୍ତୁ କାଲୁ ଥିଲା ଚମତ୍କାର ଢଙ୍ଗରେ ସ୍ନେହୀ। ଯୁଆଡେ ମୁଁ ଯିବି, ବାଇକ ପଛରେ ବସିବ। କେବେ ପଚାରିନି- କୁଆଡ଼େ ଆମେ ଯାଉଛନ୍ତି। କ୍ରମଶଃ ମୁଁ କାଲୁ ଘରର ସଦସ୍ୟ ହୋଇଗଲି।
ପ୍ରତିଟି କଥାର ଉତ୍ତର ଦେବ- ଆଜ୍ଞା ଭାଇ।
ବିଷ୍ଣୁ ଦାସ ପରେ ମନ୍ତ୍ରୀ ହେଲେ। ଫୋନ କଲେ- ଏତେ ଲୋକ, ଶୁଭେଚ୍ଛୁ ଏଠି। ଆପଣ ନାହାନ୍ତି ?
– ମୁଁ ପରା ବିରୋଧୀ। ଉତ୍ତର ଦେଲି।
ରାତିରେ ଭୁବନେଶ୍ୱର ମୋ ଘରକୁ ଆସିଥିଲେ।
ଯେବେ ନିଜ ପୁଅ ମାର୍କ ବଢ଼େଇବା ନେଇ ତାଙ୍କର ବିପଦ ବଢିଲା, ମୁଁ କହିଥିବା କଥା ଶୁଣିଲେ ନାହିଁ। ସାମ୍ବାଦିକ ସମ୍ମିଳନୀ ଡାକିଦେଲେ ଓ ଫଶିଗଲେ। ଇସ୍ତଫା ଦେଲେ।
ସେଦିନ ରାତିରେ ମୁଁ ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଗଲି। କ୍ଷମତା ଗଲା ପରେ ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ନେତା କେମିତି କାନ୍ଦନ୍ତି, ସେ ରାତିରେ ମୁଁ ଦେଖିଛି।
ଗଣଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ସେ ଥିବା ବେଳେ ଯାହାର ଯାହା କାମ ଥାଏ, ଫୋନ କରିଦେଲେ ହୋଇଯାଏ।
ପ୍ରଦୀପ ମହାରଥୀଙ୍କ ଚେହେରା ବିରାଟ। ଆଖି ଢେମା ଢେମା। ଦେଖିଲେ ଡର ଲାଗେ। ବିଧାନସଭାରେ ବଡ଼ ହଇରାଣ କରନ୍ତି ବିରୋଧୀ ଦଳକୁ। ବେଳେବେଳେ ଶାସକ ଦଳକୁ ବି ସାବାଡ଼ କରି ଦିଅନ୍ତି। ତାଙ୍କ ଡାଇଲଗରେ ବିଧାନସଭା ଫାଟି ପଡ଼େ। ହସେଇ ହସେଇ ବେଦମ କରି ଦିଅନ୍ତି। ଭାରି ସ୍ନେହୀ। ଦିନେ ସଚିବାଳୟରେ ମୁଁ ଗୃହ ବିଭାଗ ଆଗ ଅଫିସିଆଲ କ୍ୟାଣ୍ଟିନ ଆଗରେ ବସିଛି। ସେଠୁ ବାବୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଚାହା ଯାଏ। ତେଣୁ କପ ଓ ପ୍ଲେଟରେ ଚାହା ମିଳେ ବୋଲି ସେଇଠୁ ଚାହା ପିଇବାକୁ ଭଲ ଲାଗେ।
ଉଦାସ ଅପରାହ୍ନ
ଅଚାନକ ମହାରଥୀ ସେଠି ଗାଡ଼ିରୁ ଓହ୍ଲେଇଲେ। ମତେ ଦେଖି ପାଖକୁ ଆସିଲେ। କହିଲେ- ହୋ ଯାଜପୁରିଆ, କଣ ସ୍ୟାଡ଼ ଦେଖା ଯାଉଛ?
– ନାହିଁ ସାର, ଏମିତି ।
ସେଇଠି ବସିଲେ ମୋ ପାଖେ। କହିଲେ- ମୋ ପାଇଁ ଚାହାଟେ ମଗା।
ଆମେ ଚାହା ପିଉଛୁ। ପୁଣି ପଚାରିଲେ- କଣ ସମସ୍ୟା କହୁନ। ମହାରଥୀ କାହାକୁ ଡରେନି ବା।
ମୁଁ କହିଲି- ଆମ ଗାଁ ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକ ନାହାନ୍ତି। ଦଶଟି ଶ୍ରେଣୀକୁ ଦୁଇ ଜଣ ଶିକ୍ଷକ ଓ ଦୁଇ ଜଣ ଶିକ୍ଷା ସହାୟକ।
– ଫାଇଲ କାହା ପାଖେ ଅଛି ? ନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇନି କାମ ? (ସେବକୁ ଶିକ୍ଷାମନ୍ତ୍ରୀ ଆଉ ଜଣେ)
– ଶୁଭକାନ୍ତ ସାରଙ୍କ ପାଖେ ପଡିଛି। (ଶୁଭକାନ୍ତ ବେହେରା ଭାରତୀୟ ବିଦେଶ ସେବାର ଅଧିକାରୀ ଥିଲେ। ଡେପୁଟେସନରେ ଓଡ଼ିଶା ଆସିଥିଲେ। ଥିଲେ- ଗଣଶିକ୍ଷା ବିଭାଗର ସ୍ବତନ୍ତ ସଚିବ। ସିଏ ବି ପୃଥିବୀରୁ ଗଲେଣି ବିଦାୟ ନେଇ)।
– ମୁଁ ଫୋନ କରି ଦେଉଛି ।
– ନାହିଁ ମ। ତାଙ୍କ ପାଖକୁ ଗଲେ ତ ସେ ବସିବାକୁ କହୁ ନାହାନ୍ତି। କି କାମ କରିବେ କେବେ ? ମୋର ସନ୍ଦେହ ।
ଚାଲ ତାଙ୍କ ପାଖକୁ ଯିବା- ବୋଲି ମହାରଥୀ କହିଲେ । ଜବରଦସ୍ତ ଢଙ୍ଗରେ କଥା ହେଲେ। କହିଲେ- ଫାଇଲ ଦସ୍ତଖତ ହେଲେ ମହାରଥୀ ଉଠିବ। ଆଉ କଣ ଆପଣ ଲୋକଙ୍କୁ ବସିବା ପାଇଁ କହୁ ନାହାନ୍ତି । ଛିଡ଼ା ହେଉଛନ୍ତି ଆମ ଲୋକ । ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କ ଭାଗ ଆଜି ମହାରଥୀ ବସିବ ।
ଶୁଭକାନ୍ତ ସାରଙ୍କ ବିରକ୍ତି ବାରି ହୋଇ ପଡୁଥାଏ। ସେ ଫାଇଲ ମଗେଇ କାମ କଲେ ।
ମହାରଥୀ ଆସିଲା ବେଳକୁ କହିଲେ- ଲୋକଙ୍କ ଚୌକି ଆପଣଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ ପଡିଛି। ଲୋକ ଛିଡ଼ା ହୋଇ ଯାଉଛନ୍ତି। କି ଦୁଃଖ କଥା । ଏମିତି ନ ହେଲେ ଭଲ । ନ ହେଲେ ମହାରଥୀ ଆସି ଡେଲି ଏଇଠି ବସିବ ।
ଆମ ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକ ପୋଷ୍ଟିଂ ହେଲା। ଶୁଭକାନ୍ତ ସାର ବସିବାକୁ ତେଣିକି ଆଗ କହିଲେ ।
ଏ କାହାଣୀର, ଏ କଥାର ମୁଖ୍ୟ ଚରିତ୍ର ବିଷ୍ନୁ ଦାସ, ଜଗତସିଂହପୁର ଏସପି ପାଲସାନିଆ ସାର, ଶୁଭକାନ୍ତ ସାର ସବୁ ଚାଲି ଯାଇଥିଲେ। ଆଜି ମହାରଥୀ ବି ଗଲେ।
ଉଭୟ ବିଷ୍ନୁ ଦାସ ଓ ମହାରଥୀ ଲୋକଙ୍କ ନେତା ଥିଲେ। ଲୋକଙ୍କ ସମସ୍ୟାକୁ ସଦାକାଳ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇ ଆସିଥିଲେ।
ବିଦାୟ। ଚିର ବିଦାୟ।
ଜ୍ୟୋତି ପ୍ରକାଶ ମହାପାତ୍ର, ସହକାରୀ ପ୍ରଫେସର, ଭାରତୀୟ ଜନସଞ୍ଚାର ସଂସ୍ଥାନ
