ବାଂଲାଦେଶର ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶେଖ ହସୀନାଙ୍କୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କ୍ରିମିନାଲ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ ଫାଶୀ ଦଣ୍ଡାଦେଶ ଶୁଣାଇଛନ୍ତି । ତେବେ ହସୀନା ଭାରତରେ ରହୁଥିବା ବେଳେ ଭାରତ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟର୍ପଣ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା କମ୍ ରହିଛି । କୋର୍ଟଙ୍କ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ହସୀନା ପକ୍ଷପାତୀ ବୋଲି କହିବା ସହ ମୋହମ୍ମଦ ୟୁନୁସଙ୍କ ପ୍ରଶାସନ ଉପରେ ବହୁ ପ୍ରକାରର ଅଭିଯୋଗ ଲଗାଇଛନ୍ତି । ବାଂଲାଦେଶୀ କୋର୍ଟ ହସୀନାଙ୍କୁ ୧୪୦୦ ଲୋକଙ୍କୁ ହତ୍ୟା ମାମଲାରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିଛନ୍ତି ।

ବିଶ୍ବର ଇତିହାସ ଯଦି ଦେଖିବା, ତେବେ ଫାଶୀ ଦଣ୍ଡାଦେଶ ପାଇବାରେ ହସୀନା ପ୍ରଥମ ନେତା ନୁହନ୍ତି । କ୍ଷମତାର ସଂଘର୍ଷକୁ ନେଇ ବିଦ୍ରୋହ ଓ ସୈନା ଦ୍ବାରା ବେଆଇନ ଭାବେ କ୍ଷମତା କବଜା କାରଣରୁ ଅନେକ ନେତାଙ୍କୁ ଫାଶୀ ଦଣ୍ଡ ହୋଇଛି । ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି କେବେ ନ୍ୟାୟିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜରିଆରେ କରାଯାଇଥିଲା ତ, ଆଉ କେବେ ସୈନ୍ୟ ଶାସନ ବା କବଜା କରିଥିବା ଶକ୍ତି ଦ୍ବାରା କରାଯାଇଥିଲା । ବିଶ୍ବର ଏପରି ୧୦ ଜଣ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ନେତାଙ୍କୁ ଫାଶୀ ଦଣ୍ଡ ହୋଇସାରିଛି ।

(୧) ସଦ୍ଦାମ ହୁସୈନ-ଇରାକର ଶକ୍ତିଶାଳୀ ତାନଶାହ

ଇରାକର ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସଦ୍ଦାମ ହୁସୈନ ଆଧୁନିକ ଇତିହାସରେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିବା ସବୁଠାରୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜଣେ । ୧୯୮୦ ଓ ୧୯୯୦ ଦଶକରେ ସେ ଇରାକରେ ଶାସନ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଉପରେ କ୍ରୁରତାର ଅନେକ ଆରୋପ ଲାଗିଥିଲା । ୨୦୦୩ରେ ଆମେରିକା ଇରାକ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ଧରିନେଇଥିଲା ଓ ଦୁଜେଲ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ପାଇଁ ମାନବତା ବିରୋଧୀ ଅପରାଧରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ୨୦୦୬ ଡିସେମ୍ବର ୩୦ରେ ତାଙ୍କୁ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

(୨) ଜୁଲଫିକର ଅଲୀ ଭୁଟ୍ଟୋ- ପାକିସ୍ତାନ ରାଜନୀତିର ସବୁଠାରୁ ବିବାଦୀୟ ନିଷ୍ପତ୍ତି

ପାକିସ୍ତାନର ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜୁଲଫିକର ଅଲୀ ଭୁଟ୍ଟୋଙ୍କୁ ୧୯୭୯ରେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ତାହା ପାକିସ୍ତାନର ଇତିହାସରେ ସବୁଠାରୁ ବିବାଦୀୟ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଥିଲା । ଭୁଟ୍ଟୋଙ୍କ ଫାଶୀକୁ ଆଜି ବି ପାକିସ୍ତାନରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଉଛି । ଭୁଟ୍ଟୋଙ୍କୁ ପାକିସ୍ତାନର ଗରତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଜନୀତିରେ ସ୍ତମ୍ଭ କୁହାଯାଉଥିଲା । ମାତ୍ର ଜେନେରାଲ ଜିୟା-ଉଲ-ହକଙ୍କ ସୈନ୍ୟ ଶାସନ ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦ୍ବୀଙ୍କ ହତ୍ୟା ମାମଲାରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିଥିଲା ଓ ଫାଶୀ ଦଣ୍ଡ ଦେଇଥିଲା । ଭୁଟ୍ଟୋଙ୍କ ଫାଶୀକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଅନେକ ଦେଶ ଅପିଲ କରିଥିଲେ, ମାତ୍ର ଜିୟା ଉଲ ହକ କାହା କଥା ଶୁଣିନଥିଲେ ।

(୩) ମୋହମ୍ମଦ ଜବୀବୁଲ୍ଲାହ- ତାଲିବାନଙ୍କ ହାତରେ ମିଳିଲା କ୍ରୁତ ମୃତ୍ୟୁ

ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ପୂର୍ବ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମୋହମ୍ମଦ ନଜୀବୁଲ୍ଲାହଙ୍କୁ ୧୯୯୬ରେ ତାଲିବାନ ଫାଶୀରେ ଝୁଲାଇଥିଲା । ଫାଶୀ ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ତାଲିବାନ ତାଙ୍କ ସହ ଭୟଙ୍କର କ୍ରୁରତା କରିଥିଲା । ତାଙ୍କୁ ସାର୍ବଜନିକ ଭାବେ ଫାଶୀରେ ଝୁଲାଇ ଥିଲା । ଏହା ଆଫଗାନ ଇତିହାସର ସବୁଠାରୁ ଭୟଙ୍କର ନିଷ୍ପତ୍ତି ଓ ତାଲିବାନ ଶାସନର କଠୋର ଦିନକୁ ମନେ ପକାଇଥାଏ ।

(୪) ଇମରେ ନାଗୀ- ସୋଭିୟତ ସଂଘ ବିପକ୍ଷରେ ଠିଆ ହେବାର ସଜ୍ଜା

୧୯୫୬ରେ ହଙ୍ଗେରିୟନ କ୍ରାନ୍ତିରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଇମରେ ନାଗୀଙ୍କ ନାମ ସ୍ବତନ୍ତ୍ରତା ଓ ଲୋକତନ୍ତ୍ରର ସ୍ବର ରୂପେ ସାରା ଦୁନିଆରେ ଛାଇ ଯାଇଥିଲା । ସେ ସୋଭିୟତ ସଂଘ ବିପକ୍ଷରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ବ ନେଇଥିଲେ । ମାତ୍ର କ୍ରାନ୍ତି ବିଫଳ ହେବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା । ତା’ପରେ ୧୯୫୮ରେ ଗୁପ୍ତ ମୁକଦ୍ଦମା ଚଳାଇ ତାଙ୍କୁ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା ଓ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଦଶକ ପରେ ତାଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରନାୟକ ଘୋଷିତ କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୮୯ରେ ତାଙ୍କର ପାର୍ଥିବ ଅବଶେଷକୁ ରାଜକୀୟ ସମ୍ମାନ ସହ ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର କରାଯାଇଥିଲା ।

(୫) ଡେଡନ କିମାଥୀ, କେନିଆ

ଡେଡନ କିମାଥୀ ମାଓ ମାଓ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତା ଥିଲେ । ସେ ୧୯୫୦ ଦଶକରେ କେନିଆରେ ବ୍ରିଟିଶ ଔପନିବେଶିକ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ଲଢ଼ିଥିଲେ । ୧୯୫୩ରେ ସେ ବ୍ରିଟିଶ ଜେଲରୁ ଫେରାର ହେବାର ତୁରନ୍ତ ପରେ କେନିଆ ରକ୍ଷା ପରିଷଦ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ବିଦ୍ରୋହ ଚାଲିବା ପରେ କିମାଥୀଙ୍କୁ ବ୍ରଟିଶ ଔପନିବେଶିକ ପୋଲିସକର୍ମୀ ଇୟାନ ହେଣ୍ଡରସନ ଧରିନେଇଥିଲେ ଓ ମୁଖ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଓ’କନର ତାଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଦେଇଥଇଲେ । ୧୯୫୭ ଫେବୃଆରୀ ୧୮ରେ ତାଙ୍କୁ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା । କେନିଆ ଲୋକଙ୍କ ସ୍ବାଧିନତାର ଲଢ଼େଇରେ ତାଙ୍କର ଦୃଢ଼ ସଂକଳ୍ପ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଆଜି ବି ସ୍ମରଣ କରାଯାଇଥାଏ ।

(୬) ହିଦେକୀ ତାଜୋ- ଜାପାର ଯୁଦ୍ଧକାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅନ୍ତ

ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଜାପାନର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜେନେରାଲ ହିଦେକୀ ତୋଜୋଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧ ଅପରାଧ, ମାନବତା ବିପକ୍ଷରେ ଅପରାଧ ଓ ଆକ୍ରାମକ ସୈନ୍ୟ ଅଭିଯାନ ଚଳାଇବା ନେଇ ଦୋଷୀ କରାଯାଇଥିଲା । ଟୋକ୍ୟୋ ଟ୍ରାୟଲ୍ସ ପରେ ୧୯୪୮ରେ ତାଙ୍କୁ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ତାଜୋ ବିଶ୍ବ ଇତିହାସର ସେହି ନେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜଣେ, ଯେ କି ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଓ ଭୟାନକ ବିନାଶ ପାଇଁ ଦାୟୀ ।

(୭) ନିକୋଲା ଚାଉଶେସ୍କୁ- ରୋମାନିଆର ତାନାଶାହଙ୍କ ଅଚାନକ ପତ୍ତନ

ରୋମାନିଆର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିକୋଲା ଚାଉଶେସ୍କୁଙ୍କୁ ୧୯୮୯ କ୍ରାନ୍ତି ସମୟରେ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା । ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଏଲେନାଙ୍କ ସହ ସୈନ୍ୟ ଅଦାଲତରେ ତାଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁ ଦଣ୍ଡ ଶୁଣାଣି ହୋଇଥିଲା । କ୍ରିସମସ ଦିନ ତାଙ୍କୁ ଗୁଳି କରାଯାଇଥିଲା । ୟୁରୋପରେ ଫାୟାରିଂ ସ୍କ୍ବାଡ ମଧ୍ୟ ‘ଫାଶୀ’ର ଶ୍ରେଣୀରେ ଆସିଥାଏ, ସେଥିପାଇଁ ଏହାକୁ ଫାଶୀ ଦଣ୍ଡ କୁହାଯାଏ । ଚାଉଶେସ୍କୁଙ୍କ ପତ୍ତନ ପୂର୍ବ ୟୁରୋପରେ ସାମ୍ୟବାଦୀ ଶାସନର ଅନ୍ତର ରାସ୍ତା ଖୋଲିଥିଲା ।

(୮) ମକୁସୂଦ ବିନା ଅବଦୁଲ ଅଜୀଜ- ସାଉଦୀ ଅରବର ରାଜକୁମାର

୧୯୭୫ରେ ସାଉଦୀ ଅରବର ରାଜକୁମାର ମକଦୂଦ ବିନା ଅବଦୁଲ ଅଜୀଜଙ୍କୁ ଏକ ପ୍ରେମ-ସମ୍ବନ୍ଧ ସହ ଜଡ଼ିତ ବିବାଦୀୟ ଘଟଣା ପାଇଁ ମୃତ୍ୟୁ ଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ସାର୍ବଜନିକ ଭାବେ ତାଙ୍କର ମୁଣ୍ଡକାଟ କରାଯାଇଥିଲା । ତାଙ୍କର ମାମଲା ଅନ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ତରରେ କିଛି ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ରହିଥିଲା ଓ ଶାହୀ ପରିବାର ଭିତରେ ଅନୁଶାସନ ଓ କାନୁନର କଠୋରତାର ପ୍ରତୀକ ହୋଇଥିଲା ।

(୯) ନିକୋଲସ ମୋରୋଜୋଭ- ରୋମାନିଆର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ

ରୋମାନିଆର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନିକୋଲସ ମୋରୋଜୋଭଙ୍କୁ ୧୯୪୦ରେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ସୈନ୍ୟ ବିଦ୍ରୋହ, ରାଜନୀତିକ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସୁରକ୍ଷାକୁ ବିପଦରେ ପକାଇବା ପରି ଅଭିଯୋଗ ଲାଗିଥିଲା । କ୍ଷମତା ସଂଘର୍ଷ ଓ ସୈନ୍ୟ ଅସ୍ଥିରତା ମଧ୍ୟରେ ଏକ ତତ୍କାଳ ମୁକଦ୍ଦମା ପରେ ତାଙ୍କୁ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏହି ଘଟଣା ରୋମାନିଆର ରାଜନୀତିର ଅତ୍ୟଧିକ ଉଥଲ-ପୁଥଲର ପ୍ରତୀକ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।

(୧୦) ହୋସ୍ନୀ ଜୈମ- ସିରିଆର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି

ସିରିଆର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ହୋସ୍ନୀ ଜୈମଙ୍କୁ ୧୯୪୯ରେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ସୈନ୍ୟ କ୍ଷମତା କବଜା କରିବା ଦ୍ବାରା ସେ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିଥିଲେ । ମାତ୍ର ମାତ୍ର ୪ ମାସରେ ସେ ପୁଣି ଏକ ସୈନ୍ୟ କ୍ଷମତା କବଜା କରିବାର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ । ନୂଆ ସୈନ୍ୟ ଶାସନ ତାଙ୍କୁ ଦେଶଦ୍ରାହ ଓ କ୍ଷମତାର ଦୁରୁପଯୋଗ ଅଭିଯୋଗରେ ଫାଶୀ ଦେଇଥିଲା । ତାଙ୍କୁ ଗୁଳି କରି ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା ।